آیا مغناطیس می‌تواند بر سلامت انسان تأثیر بگذارد؟

به نظر شما آیا مغناطیس می‌تواند بر سلامت انسان تأثیر بگذارد؟ در ادامه تاثیرات مغناطیس بر سلامت انسان را در اختیار شما قرار می‌دهیم. تا انتهای مطلب همراه پارس مگنت باشید.

فناوری‌های جدید توانسته‌اند بسیاری از چالش‌های زندگی امروز انسان را برطرف کنند. با این حال، برخی جنبه‌های فناوری نیز تأثیرات منفی را به همراه داشته‌اند. بحث درباره امواج الکترومغناطیس و تأثیر آن‌ها بر چرخه‌های بیولوژیکی همواره ادامه داشته و دانشمندان به دنبال شواهد معتبر در مورد اثرات این امواج هستند.

مهم‌ترین دلیل افزایش نگرانی‌ها درباره تأثیر امواج الکترومغناطیس بر بدن انسان، گسترش استفاده از گوشی‌های موبایل است. امروزه، کمتر کسی را می‌توان یافت که گوشی موبایل خود را همراه نداشته باشد. علاوه بر این، استفاده از گوشی‌های موبایل به گونه‌ای است که معمولاً آن را در نزدیک‌ترین فاصله به خود نگه می‌داریم. این دستگاه‌ها به بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی روزمره تبدیل شده‌اند و به معنای قرار گرفتن مداوم انسان در نزدیکی یک میدان الکترومغناطیس است. از این رو مهم‌ترین سؤالی که امروزه مطرح می شود, این است که این امواج چه تأثیری بر بدن ما دارند.

 تأثیرات مغناطیس بر بدن

پژوهش‌های زیادی در این زمینه انجام شده و یافته‌های متعددی به دست آمده است. برای مثال، در یک سری تحقیقات درباره میدان‌های الکترومغناطیس با فرکانس بسیار پایین، مشخص شد که این میدان‌ها تأثیراتی بر عمر سلول‌ها، تنوع سلولی، آپوپتوز (خزان سلولی)، سنتز دی‌ان‌ای، رونویسی آر‌ان‌ای، تولید پروتئین، سنتز ای‌تی‌پی، تولید هورمون‌ها، سیستم‌های آنزیمی آنتی‌اکسیدان، فعالیت‌های متابولیکی و تخریب سلولی دارند. با این حال، اطلاعات کافی درباره شدت و نحوه تأثیرگذاری این میدان‌ها در دسترس نیست.

در مورد میدان‌های الکترومغناطیس با فرکانس متوسط نیز تحقیقات زیادی انجام شده است. یکی از مهم‌ترین این پژوهش‌ها نشان‌دهنده تأثیر این میدان‌ها بر توقف رشد سلولی است. بر اساس این یافته‌ها، پیشنهاد شده که از امواج الکترومغناطیس با فرکانس متوسط در درمان بیماری‌هایی مانند سرطان برای مهار رشد سلول‌های سرطانی استفاده شود.

به‌طور کلی، شواهد کافی برای تأثیر منفی امواج الکترومغناطیس با فرکانس کمتر از ۳۰۰ گیگاهرتز بر سلامت انسان وجود ندارد. این موضوع همچنین برای امواج مخابراتی با فرکانس‌های بسیار بالاتر نیز صدق می‌کند. بر اساس نتایج تحقیقات مختلف، هیچ شواهدی مبنی بر تأثیر اندازه‌های مختلف امواج الکترومغناطیس بر دی‌ان‌ای سلول‌های بدن به دست نیامده است.  طبق ادعای یک تحقیق منتشرشده در سال ۱۹۷۷، هیچ نشانه‌ای از تأثیر امواج الکترومغناطیس با فرکانس بسیار پایین بر موتاژن یا جهش ژنتیکی در سلول‌ها مشاهده نشده است.

از سوی دیگر، تحقیقات اخیر عمدتاً نتایج گیج‌کننده‌ای به همراه داشته و نگرانی‌هایی را درباره تأثیر میدان‌های الکترومغناطیس بر فعالیت‌های بیوشیمیایی و سلولی بدن مطرح کرده‌اند. در یک مطالعه، دانشمندان متوجه شدند که احتمالاً امواج الکترومغناطیس با فرکانس بسیار پایین می‌توانند با بازتوزیع یون‌ها تأثیرات منفی بیولوژیکی بر بدن بگذارند. همچنین در پژوهشی دیگر، احتمال تأثیر میدان‌های الکترومغناطیس با فرکانس پایین بر بافت‌های عمیق‌تر بدن مطرح شده است.

میدان‌های مغناطیسی و سلامت انسان

میدان‌های الکترومغناطیس با فرکانس بالا تأثیرات گرمایی و غیرگرمایی بر سیستم‌های بیولوژیکی دارند. تأثیرات ترموژنیکی (تولید گرما در بدن) این میدان‌ها به شدت میدان وابسته است که با شاخصی به نام SAR یا نرخ جذب ویژه اندازه‌گیری می‌شود.

نرخ جذب ویژه، که به واحد وات بر کیلوگرم بیان می‌شود، نشان‌دهنده مقدار انرژی جذب‌شده از میدان الکترومغناطیس توسط بدن است. اثرات گرمایی این میدان‌ها می‌توانند بر فرآیند تخریب سلولی تأثیرگذار باشند. از سوی دیگر، شواهدی مبنی بر تأثیر میدان‌های الکترومغناطیس با شدت پایین بر سیستم بیولوژیکی بدن وجود ندارد. با این حال، انتقادات زیادی به روش‌های انجام این پژوهش‌ها وارد است و نمی‌توان به‌طور قطع به نتایج آن‌ها اعتماد کرد.

با وجود تمام این تفاسیر و نتایج، تحقیقات انجام‌شده رابطه‌ای مستقیم بین امواج الکترومغناطیس و بروز بیماری‌هایی از جمله سرطان، حداقل در شرایط آزمایشگاهی، نشان نمی‌دهند.

در سی سال گذشته، پژوهش‌های متعددی درباره تأثیر میدان‌های مغناطیسی و سلامت انسان بر انواع مختلف سلول‌ها انجام شده است و می‌توان با اطمینان گفت که تا کنون هیچ دلیلی برای تأیید رابطه مستقیم یا غیرمستقیم این امواج با تخریب دی‌ان‌ای یافت نشده است. برای مثال، در یک مطالعه، دانشمندان نمونه‌های خونی را به مدت دو ساعت در میدان‌های الکترومغناطیس با فرکانس‌های ۹۳۵ مگاهرتز تا ۲۴۵۰ مگاهرتز قرار دادند و در نهایت هیچ نشانه‌ای از تخریب دی‌ان‌ای در سلول‌ها مشاهده نکردند. تحقیقات مشابه دیگری نیز انجام شده که در آن‌ها نمونه‌های سلولی در معرض میدان‌های الکترومغناطیس قرار گرفته و همگی نتایج مشابهی را به دست آورده‌اند.

در این میان، تأثیر میدان‌های الکترومغناطیس بر برخی افراد بسیار بالا بوده و می‌تواند منجر به سندرومی به نام الکتروهایپر حساسیتی (EHS) شود. پاتوفیزیولوژیست‌ها توضیح قانع‌کننده‌ای درباره این پدیده ندارند، اما حدس‌هایی درباره رابطه میدان‌های الکترومغناطیس و فلزات سنگین مطرح می‌شود. گروهی از محققان دانشگاه شیراز در مطالعه‌ای نشان داده‌اند که قرارگیری در میدان‌های الکترومغناطیس پایدار، مانند امواج مایکروویو گوشی‌های موبایل، می‌تواند موجب تحریک آمالگام موجود در دندان‌های پرشده شود و در نتیجه بخار جیوه از آن متصاعد گردد. این امر می‌تواند منجر به افزایش میزان جیوه در بزاق دهان شده و در برخی افراد به بروز سندروم‌های خاص منجر شود.

تأثیر امواج الکترومغناطیس بر سیستم اعصاب و روان

تأثیر امواج الکترومغناطیس بر سیستم اعصاب و روان نحوه استفاده از گوشی‌های موبایل و نزدیکی این دستگاه‌ها به مغز، سوال مهمی را برای دانشمندان ایجاد کرده است: آیا امواج رادیویی می‌توانند به سیستم عصبی آسیب برسانند و در نتیجه بر رفتار افراد تأثیر بگذارند؟

پاسخ‌های ارائه‌شده به این سوال چندان روشن نیستند. در سال ۲۰۱۳، یک دانشمند سوئیسی ۱۷ تحقیق موجود درباره تأثیر امواج الکترومغناطیس بر سیستم عصبی را مورد بررسی قرار داد. او نتیجه گرفت که بر اساس بیشتر این پژوهش‌ها و با توجه به گروه‌های مورد مطالعه در هر تحقیق، امواج الکترومغناطیس هیچ نشانه‌ای از بروز بیماری خاصی ایجاد نکرده‌اند. بیشتر این تحقیقات به بررسی رابطه بین قرارگیری انسان در معرض تشعشعات آنتن‌های رادویی و ظهور نشانه‌های حاد بیماری در حین یا پس از قرارگیری پرداخته‌اند و هیچ‌یک نتوانسته‌اند رابطه‌ای بین این دو متغیر پیدا کنند.

بر اساس این مطالعات، می‌توان ادعا کرد که شواهد متعددی وجود دارد که رابطه بین قرارگیری در معرض آنتن‌های رادیویی و بروز بیماری‌ها را نفی می‌کند. با این حال، در مورد قرارگیری مداوم در معرض امواج الکترومغناطیس با شدت کم در طولانی‌مدت، نظری نمی‌توان داد، زیرا پژوهشی در این زمینه انجام نشده است.

تحقیقی دیگر تأثیر درازمدت قرارگیری در معرض سیگنال‌های GSM-900 و WCDMA را بر میزان تمرکز مورد بررسی قرار داده است. این پژوهش نشان می‌دهد که شواهدی مبنی بر تأثیرات بالقوه امواج الکترومغناطیس ناشی از گوشی‌های موبایل بر فعالیت‌های شناختی مغز یافت نشده است؛ با این حال، توصیه می‌شود که در طول روز تا حد ممکن از گوشی‌های موبایل فاصله گرفته شود. در همین راستا، تحقیقات دیگری نیز تأثیر امواج الکترومغناطیس بر اختلالات روان‌حرکتی یا اختلالات خواب را رد کرده‌اند.

خطرات احتمالی مغناطیس برای بدن